ریتاردر در ماشین سنگین
ریتاردر (به انگلیسی: Retarder) در صنعت خودروسازی معنای کندکننده است؛ که برای تقویت یا تعویض برخی از وظایف سیستم‌های ترمز مبتنی بر اصطکاک اولیه،
ریتاردر (به انگلیسی: (Retarder در صنعت خودروسازی معنای کندکننده است؛ که برای تقویت یا تعویض برخی از وظایف سیستم‌های ترمز مبتنی بر اصطکاک اولیه، معمولاً بر روی وسایل نقلیه سنگین استفاده می‌شود. پس می توان گفت ریتاردر،نوعی کم کننده سرعت است که با استفاده از ساختاری که دارد و همچنین باتوجه‌به انواعی که دارد، می‌تواند با کنترل کردن گیربکس و یا عملکردی مستقل باعث کاهش سرعت در خودرو سنگین شود. ریتاردر هیدرولیکی است که به گیربکس وصل می‌شود. ریتاردر دارای دو توربین روتور و استاتور است که در فاصله‌ای نزدیک به جعبه دنده قرار داشته و دارای یک حجمه‌ای مثل لیوان است که درون آن پر از روغن است. زمانی که ریتاردر توسط راننده فعال می‌شود، این روغن به درون چرخ دنده‌ها رفته و به دلیل فشار زیادی که بین ریتاردر و گیربکس به وجود می‌آید، باعث کاهش قدرت چرخ‌دنده شده که سبب آن، سرعت خودرو کاهش می یابد. زمانی که این روغن با اصطکاکی که ایجاد می‌کند، باعث کاهش سرعت خودرو می‌شود، فشار زیادی به آن وارد شده که این نیرو،به حرارت تبدیل می‌شود. از همین رو، روغنی که در ریتاردر مورد استفاده قرار می‌گیرد، پس از استفاده به میزان زیادی داغ شده و گرانروی اولیه خود را از دست می‌دهد. به همین دلیل، یک سیستم خنک‌کننده در سیستم ریتاردر تعبیه شده است تا روغن داغ شده را خنک کند تا کیفیت عملکرد ریتاردر با افت همراه نباشد. همچنین لازم به ذکر است که حجم روغنی که درون ریتاردر وجود دارد، با شتاب منفی و افت سرعتی که با خودرو همراه است، رابطه مستقیم دارد.
در شرایط عادی جاده ( جاده های صاف و هموار ) و سرعت های بالا سعی کنید در استفاده از ریتاردر دقت لازم را داشته باشید. با در نظر گرفتن اصطکاک جاده سعی کنید از ترمز اصلی کامیون و ریتاردر همزمان استفاده کنید، راننده حرفه‌ای راننده ای است که به کمک اصطکاک جاده کامیون را متوقف کند نه با ترمزهای شدید، بنابراین به شکلی رانندگی کنید که نیاز به ترمزهای شدید و ناگهانی نداشته باشید.
انواع ریتاردر:
- ریتاردر گیربکسی یا هیدرولیکی
مکانیسم کار ریتاردر هیدرولیکی یا گیربکسی که بیشتر اوقات خودروهای اسکانیا از آن بهره می برند:
ریتاردر هیدرولیکی روی گیربکس نصب می شود. داخل قطعه ریتاردر یک لیوان بزرگ وجود دارد که به آن آکولوموتور گفته می شود و داخل آن پر از روغن است.
زمانی که راننده ریتاردر را فعال می کند، از داخل یک شیر برق و بادی که بستگی به خودرو آن دارای چهار یا پنج مرحله است، باد آزاد می شود. فشار باد در مرحله پنجم از همه بیشتر است. در این مرحله روغن داخل آکولوموتور به مسیری که چرخ دنده ریتارد و گیربکس وجود دارد هدایت می شود. لازم به ذکر است چرخ دنده ریتارد و گیربکس هیچ نقطه تماسی با هم ندارند. تماس این دو باعث استهلاک و ساییدگی چرخ دنده می شود. فاصله بین چرخ دنده ریتارد و گیربکس به حدی کم است که روغن با فشار آزاد شده از آکولوموتور در بین این چرخ دنده ها قرار می گیرد و اصطکاک ایجاد می کند و از سرعت چرخ دنده گیربکس کم می کند. این عامل باعث می شود حرارت روغن به شدت بالا رود. به همین علت در داخل ریتاردر خنک کننده روغن وجود دارد که آب رادیاتور خودرو در آن در جریان است و روغن خنک می شود. می دانیم که دما با گرانروی روغن نسبت دارد به این معنا که هرچه دما بالاتر می رود، روغن روان تر می شود. و هرچه روغن خنک تر باشد، غلیظ و کارایی آن بیشتر است. در نتیجه اگر روغن خنک تر باشد، اصطکاکی که بین چرخ دنده ها ایجاد می شود، بیشتر است؛ پس ریتاردر بهتر عمل می کند.
- ریتارد مگنتی یا برقی:
نوع دیگر ریتاردر، گونه های الکترومگنتیک یا القایی هستند که استفاده خیلی کمی دارند. این نوع ریتاردر بیشتر در اتوبوس های قدیمی مشاهده می شد. البته ریتاردر مگنتی روی خودورهایی مانند رنو ایلیارد نیز نصب است. مزیت این گونه از ریتاردرها انعطاف پذیری در محل نصب آن است. در این گونه نیز یک روتور به شفت چرخان ورودی متصل شده است و استاتور نیز به شاسی خودرو محکم می شود. بین استاتور و روتور هیچ گونه سطح تماس و یا سیالی (به جز هوا) وجود ندارد. هنگام در خواست راننده، جریان الکتریکی از باتری به سیم پیچ استاتور جاری و باعث ایجاد میدان مغناطیسی در اطراف روتور می شود. این میدان در نهایت باعث ایجاد یک جریان گردابی در روتور و ایجاد میدان مغناطیسی با جهت متفاوت در اطراف استاتور می شود. همین تفاوت جهت در خطوط میدان ها، باعث کاهش سرعت چرخش روتور و در نهایت کاهش سرعت خودرو می شود. معمولا روتور دارای پره های داخلی است که باحرکت خود باعث خنک شدن سیم پیچ ها می شود. عملکرد مدل برقی بسیار بی سرو صدا ولی همراه با مصرف میزان زیادی انرژی الکتریکی و ایجاد حرارت است. این عوامل باعث محدودیت استفاده از آن است.
- ریتارد سوپاپی:
این ریتارد در خودروهای مدل 89 به بعد ولوو و بنزهای آکسور و آکتروس یعنی خودروهای یورو 3 به بعد تعبیه شدند. با فعال کردن ریتاردر در این خودروها توسط راننده، سوپاپ خروجی دود و مقداری از دریچه اگزوز بسته می شود. ریتارد سوپاپی مانند ریتاردر هیدرولیکی دارای چند مرحله است. اما این ریتارد شباهت بیشتری به خفه کن دارد و استفاده مداوم از آن آسیب هایی را به موتور خودرو می رساند. از ریتارد سوپاپی در زمانی که موتور خیلی داغ و یا خیلی سرد است، نمی توان استفاده کرد. چون این عمل به اصطلاح موجب بریدن سوپاپ می شود. همچنین به طور عملی باعث می شود کلگی سوپاپ بعد از مدتی جدا شود و روی پیستون بیافتد.
افزودن نظر